กวาวเครือขาว คุณลักษณะที่สุภาพสตรีควรทราบ

กวาวเครือขาว ผลดีคุณประโยชน์ รวมทั้งงานศึกษาทำการค้นคว้าและทำการวิจัยจุดเด่นข้อบกพร่อง
กวาวเครือขาว คุณประโยชน์กวาวสรรพคุณ รวมทั้งงานศึกษาเรียนรู้วิจัย
ชื่อสมุนไพร กวาวเครือขาว
ชื่ออื่นๆ/ ชื่อประจำถิ่น กวาวเครือ , จานเครือ (อีสาน) ,ตานเครือ , ทองเครือ , จอมทองคำ , (ใต้) ตานจอมทอง (ชุมพร) โพ้ต้น ( กาญจนบุรี) .โพะตะเรา
ชื่อวิทยาศาสตร์ Pueraia candollei Graham ex Benth. Var mirifica
ชื่อสกุล Leguminosae-Papilionoideae

ถิ่นกำเนิด
กวาวเครือขาวเป็นพืชที่ขึ้นบริเวณป่าเบญจพรรณ เจอกระจากทั่วไปตั้งแต่ อินเดีย กรุ๊ปประเทศอินโดจีน มาเลเซีย อินโดนีเซีย จีน ญี่ปุ่น และก็ ไทย สำหรับในประเทศไทย พบกระจากในป่าเบญจพรรณในภาคเหนือ ภาคตะวันตก แล้วก็ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แต่จะพบมากในภาคเหนือของไทย โดยยิ่งไปกว่านั้นพื้นที่ที่มีอินทรีย์สารสูงตามชายป่า ดินที่มีค่าความเป็นกรดเป็นด่างราว 5.5 ที่สูงจาก

ระดับน้ำทะเล 300 – 800 เมตร ในสภาพธรรมชาติมีการตะกร้าชนิดด้วยเมล็ด โดยดังนี้พบว่าจะมีการออกดองช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงมี.ค.และติดฝักในม.ย. สามารถเจอกวาวเครือขาวพันอยู่กับต้นไม้ใหญ่โดยยิ่งไปกว่านั้นต้นสักในจังหวัดกาญจนบุรี ตาก จังหวัดลำปาง จังหวัดเชียงใหม่ ในบริเวณที่เป็นป่าไผ่ในจังหวัดกาญจนบุรี จังหวัดสระบุรี ลพบุรี ชัยภูมิ พบว่ามีกวาวเครือขาวกระจากชนิดอยู่ได้ดิบได้ดีเหมือนกัน
ลักษณะทั่วไปของกวาวเครือขาว
กวาวเครือขาวเดินถูกให้มีชื่อทางด้านวิทยาศาสตร์ว่า Butea superba Roxb. เป็นพืชเครือญาติถั่ว ขึ้นในป่าเบญจพรรณ ลักษณะเป็นไม้เถาเนื้อแข็งขนาดใหญ่ ผลัดใบ เลื้อยพาดพันบนต้นไม้ชื้น
ลำต้นหมดจด อาจยาวถึง 5 เมตร ใบเป็นในประกอบ มีใบย่อย 3 ใบ (Pinnately trifoliate) เรียงสลับกันปลายใบมีลักษณ์รูปไข่ปลายแหลม เนื้อใบข้างบนเกลี้ยงข้างล่างมีขนสั้นๆเล็กน้อยเส้นกิ่งก้านสาขาใบข้างละ 5 – 7 เส้น ใบย่อยด้านข้างโคนมีลักษณะเบี้ยว หูใบรูปไข่ มีเยื่อก้านใบเห็นชัดแจ้ง ใบแต่งแต้มมีลักษณะเป็นเกล็ดมีขนาดเล็กมากมาย
ดอกออกในระยะผลัดใบ เป็นช่อยาวโดยประมาณ 30 ซม. ดอกจะออกตามาซอกกิ่ง ข่อดอกเป็นข่อคนเดียวและก็ช่อแยกกิ่งก้านสาขาออกปลายกิ่ง ดอกมีกลีบเสริมแต่งรองรับ ดอกย่อยเป็นรูปถั่วเป็นดอกบริบูรณ์เพศมีทั้งปวงศผู้แล้วก็เพศเมียในดอกเดียวกัน รูปทรงดอกเป็นแบบ Zygomorphic แบบที่เรียกว่า Papilionacaceous form ดอกประกอบด้วยกลีบดอกไม้ 5 กลีบ ที่มีขนาดและลักษณะแตกต่าง กลีบที่อยู่นอกสุดมีขนาดใหญ่สุด เรียกว่ากลีบ Standard กลีบที่ประกบอยู่ทางด้านข้างทั้งคู่ มีลักษณะคล้ายคลึงกัน เป็นงอนโค้งคล้ายปีกนกเรียกว่า กลีบ wing กลีบที่อยู่ด้านในสุด 2 กลีบ จะเชื่อมรวมกันเป็นกระพุ้งเหมือนท้องเรือ เรียกว่า กลีบ (keel) เป็นกลีบที่ห่อเกสรไว้ มีก้านยกอับเรณูชิดกัน ดอกมีสีฟ้าอมม่วงถึงสีน้ำเงิน 2 – 3 ดอกต่อช่อ มีเกสรตัวผู้ 10 อัน รังไข่ยาวเป็นแบบ superior ด้านในมี 1 ห้องมีเม็ดไข่อยู่ภายใน
ฝักมีลักษณะแบน เมื่อแก่มีสีออกน้ำตาล ผิวมีขนสั้นๆห่างๆถึงสะอาด ฝักมีความกว้างราว 7 มิลลิเมตร ยาวโดยประมาณ 3 ซม. มีเม็ด 3 – 5 เมล็ดต่อฝัก เม็ดมีลักษณะกลมมีเส้นผ่าศูนย์กลาง โดยประมาณ 2 – 4 เซนติเมตร เมล็ดแก่จะมีลายสีเขียวปนม่วง หรือ สีน้ำตาลผสมม่วง
หัวเป็นหัวใต้ดินคล้ายหัวมันแกว (Tiberous root) จะมีฤทธิ์ทางยามากในเวลาที่ผลัดใบ มีหลายขนาด หัวที่แก่มากมีขนาดใหญ่ อาจมีน้ำหนักมากถึง 20 กิโล ที่เปลือก เมื่อเอามีดปาดจะมียางสีขาวคล้ายน้ำนม เนื้อในสีขาวคล้ายมันแกว เนื้อจะเปราะ มีเส้นมากมาย รสเย็นเบื่อเมา หัวที่ยังเล็ก เนื้อในจะละเอียด มีน้ำมากมาย
การขยายพันธุ์กวาวเครือขาว
แพร่พันธุ์โดยการปลูกแบบเพาะเม็ด โดยอาจจะเริ่มโดยการสร้างต้นจำพวกจากเมล็ดหรือโดยวิธีอื่น การผลิตต้นประเภทจากเม็ดจะต้องรอเก็บเมล็ดในตอนต้นถึงกึ่งกลางหน้าร้อน เพราะเหตุว่ากวาวเครือขาวออกดอกติดฝักในช่วงกลางหน้าหนาวจนถึงกึ่งกลางฤดูร้อน แหล่งเกิดของเมล็ดคือต้นกวาวเครือขาวที่อยู่ในป่า แกะเมล็ดออกจากฝัก เก็บไว้ภายในที่แห้งหรือในภาชนะที่มีการระบายอากาศได้ ทำเพาะเม็ดในกระบะใส่ดินผสมปุ๋ยอินทรีย์โดยให้เม็ดถูกฝังกลบไว้ลึกราวๆ 1 เซนติเมตร รดน้ำให้เปียกแฉะทุกวี่ทุกวัน ชี้แนะให้กระทำการเพาะเม็ดในตอนที่อากาศร้อนมากที่สุด ความร้อนจะช่วยให้เมล็ดผลิออกได้ง่ายขึ้น ปกติเมล็ดที่เก็บจากฝักที่แห้งติดอยู่ต้นแล้วเอามาเพาะในปีนั้นจะมีอัตราการงอกเกือบ 100% เมล็ดที่ถูกเก็บไว้ข้ามปีจะมีอัตราแตกหน่อลดลง
ส่วนประกอบทางเคมี
หัวกวาวเครือขาวมีสารที่มีคุณประโยชน์อยู่อีกหลายแบบและสารที่ออกฤทธิ์เหมือนฮอร์โมน เอสโตรเจน นอกเหนือจากนี้ยังเจอข้อมูลทางด้านโภชนาการดังนี้




________________________________________
องค์ประกอบ ปริมาณ (เปอร์เซ็นต์โดยน้ำหนักแห้ง)
________________________________________
พลังงานจากไขมัน 5.85 แคลอรีต่อ 100 กรัม
คาร์โบไฮเดรตรวม 67.66
เส้นใยรวม (dietary Fiber) 20.39
น้ำตาลรวม (Total Sugar) 19.35
คาร์โบไฮเดรต อื่นๆ 27.92
โปรตีน 7.88
ไขมัน 0.66
แคลเซี่ยม 7.56
เหล็ก 0.029
พลังงานรวม 308.01 แคลอรีต่อ 100 กรัม
________________________________________

ส่วนประกอบทางเคมีของหัวกวาวเครือขาว (Pueraria mirifica)
ที่มา : ชาลีและก็วันชัย (2544)

ส่วนสาระสำคัญกลุ่มต่างๆ
ที่พบในกวาวเครือขาวสามารถแบ่งเป็นกรุ๊ปๆได้ดังนี้
7.1 สารกรุ๊ปคูมารินส์ (Coumarins)
ดังเช่น Coumestrol, Mirificoumestan, Mirificoumestan Glycol รวมทั้ง Mirificoumestan hydrate

สูตรส่วนประกอบทางเคมีของ Coumestrol
ที่มา : สุนิสา (2552)

สูตรส่วนประกอบทางเคมีของ Mirificoumestam
ที่มา : สุนิสา (2552)

7.2 สารกลุ่มฟลาโวนอยด์ (Flavonoids)
โดยในหัวกวาวเครือขาวมีสารจำพวก lsoflavonoid หลายอย่าง ตัวอย่างเช่น Genistain, Daidzein, Daidzin, Puerarin, Puerein-6-monoacetate, Mirificin, Kwakhurin และก็ Kwakhurin hydrate

Genistein : R1 = H , R2 = OH
Daidzein : R1 = H , R2 = H
Puerarin : R1 –Glucose, R2 = H
Mirificin : Glucose – Apiose , R2 = E
สูตรโครงสร้างทางเคมีของสารกลุ่ม Flavonoids
ที่มา : สุนิสา (2552)
7.3 สารกรุ๊ปโครมีน (Chromene)
สาระสำคัญลำดับต้นๆในกวาวเครือ ดังเช่น Miroestrol ซึ่งเป็นสารที่มีกล่าวว่ามีฤทธิ์เหมือนเอสโตรเจน เจอปริมาณ 0.002 – 0.003 เปอร์เซ็นต์ของน้ำหนักหัวแห้ง หรือราว 15 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมของกวาวเครือแห้ง มีรูปผลึก 2 แบบ คือ แบบที่มีน้ำหนักอยู่ในผลึก (hydrate form) ลักษณะเป็นรูปเข้มอ้วน แล้วก็แบบผลึกที่ไม่มีน้ำอยู่ในผลึก (anhydrate form) มีลักษณะเป็นแผ่น ไม่มีสี มีจุดหลอมเหลว 268 – 270 องศาเซลเซียส

สูตรโครงสร้างทางเคมีของ Miroestrol
ที่มา : สุนิสา (2552)

7.4 สารกรุ๊ปสเตียรอยด์ (steroids)
สเตียรอยด์ที่พบในหัวกวาวเครือ อาทิเช่น B-sitosterol, Stigmasterol, Pueraria และก็ Mirificasterol
7.5 สารประกอบอื่นๆ
นอกจากสารกลุ่มที่กล่าวแล้วข้างต้น ในหัวกวาวเครือขาวยังมีสารประเภทแอลเคน แอลกอฮอร์และสารพวกไขมันเป็นPuereria, Mififica glyceride lithium, Potassium, Sodium, Phosphate, แคลเซียม, โปรตีน, ไขมัน, และไฟเบอร์ ยิ่งกว่านั้นยังมีสารชนิด Saponim อยู่อีกหลายแบบ
ซึ่งสารต่างๆกลุ่มนี้หลายแบบมีคุณลักษณะเป็นไฟโตเอสโตรเจน (phytoestrogen) ซึ่งมีความหมายว่าเป็นเอสโตรเจนที่ได้จากพึชและก็ออกฤทธิ์เหมือนกันกับฮอร์โมนเอสโตรเจนทุกสิ่งทุกอย่าง หรือบางทีอาจหมายถึงสารที่ออกฤทธิ์ที่ตัวรับ (Receptor) เดียวกับฮอร์โมนเอสโตรเจน ซึ่งเดี๋ยวนี้เข้าใจแล้วว่า receptor นี้มี 2 Subtypeเป็นestrogen receptor alpha และก็ beta subtype ตอนนี้ไฟโตเอสโตรเจนที่มีอยู่ในกวาวเครือขาวสามารถแบ่งได้เป็นสารที่มีความแรงสูงแล้วก็ความแรงต่ำ โดยกรุ๊ปที่มีความรุนแรงต่ำ เป็นต้นว่า Coumestrol, Daidzein, Daidzin, Genistin, Genistein, Mirificn แล้วก็ Puerarin
สรรพคุณกวาวเครือขาว
หัว รสเย็นเบื่อเมา บำรุงเนื้อหนังให้เต่งตึง บำรุงสุขภาพ บำรุงกำลัง เป็นยาอายุวัฒนะสำหรับผู้สูงอายุ แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย แก้เหน็ดเหนื่อย ผอมบาง นอนไม่หลับ มีฮอร์โมนเพศหญิงสูง ทาหรือกินทำให้เต้านพขยายตัว เส้นผมดกดำ เพิ่มเส้นผม เป็นยาปรับรอบเดือนอาจจะส่งผลให้แท้งบุตรได้ บำรุงความกำหนัด ทำให้อวัยวะสืบพันธุ์รวมทั้งมดลูกมีเลือดมาคั่งมากขึ้นเรื่อยๆ บำรุงอวัยวะสืบพันธุ์ให้เจริญรุ่งเรือง แก้โรคจาฟาง ต้อกระจก ทำให้ความจำดี ทำให้มีพลัง เคลื่อนไหวแคล่วคล่องว่องไว บำรุงเลือด กินได้นอน ผิวหนังเต่งตึงผ่องใส ช่วยลดลักษณะของสตรีวัยหมดระดู โดยมีการเรียนรู้ฤทธิ์ขของกวาวเครือขาวต่อการลดอาการร้อนวูบวาบ มีฤทธิ์ต่อต้านอนุมูลอิสระแล้วก็ช่วยทำให้เรื่องของความจำรวมทั้งการเล่าเรียน ช่วยลดอาการช่องคลอดแห้งในสตรีวัยหมดประจำเดือนได้
แบบอย่างรวมทั้งขนาดวิธีใช้กวาวเครือขาว
สถาบันการแพทย์แผนไทย กระทรวงสาธารณสุข กำหนดขนาดการใช้ดังนี้
การใช้เป็นส่วนประกอบในตำรับบำรุงย่างกาย ให้กินยาตำรับที่มีส่วนประกอบของผงกวาวเครือขาว ไม่เกิน 1 – 2 มก. ต่อกก.ต่อวัน หรือโดยประมาณวันละไม่เกิน 50 – 100 มิลลิกรัม อาการข้างๆที่บางทีอาจพบได้เป็น เจ็บเต้านม มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด ปวดหรือเวียนศีรษะ อ้วกคลื่นไส้
หนังสือเรียนยาของหลวงอนุสารไพเราะ
กำหนดขนาดที่ใช้ของหัวกวาวเครือขาว โดยให้รับประทานกวาวเครือขาวผสมน้ำผึ้ง ขนาดเท่าเม็ดพริกไทย 1 เมล็ดต่อวัน กินมากมายจะทำให้มึนเมาเป็นพิษคนวัยหนุ่มสาวไม่สมควรรับประทาน
การศึกษาเล่าเรียนทางเภสัชวิทยาของกวาวเครือขาว
การทดลองในหนูเพศภรรยาที่รับประทานกวาวเครือขาวพบว่า มีผลยั้งการให้นมของหนูที่กำลังให้นม โดยไปยังยั้งการเจริญก้าวหน้าของต่อมน้ำนม และก็การสร้างนม ส่งผลคุ้มครองการท้อง เมื่อให้หนูกินในตอนมีท้องวันที่ 1 – 10 ต่อเนื่องกัน หรือให้กินในช่วงที่มีการย้ายที่ของตัวอ่อน โดยทำให้มากเกินแท้ง แล้วก็เมื่อให้ในหนูที่ตัดรังไข่ออก กินกวาวเครือพบว่าน้ำหนักของมดลูกและจำนวนของเหลวในมดลูกมากขึ้น เหมือนกับที่พบในหนูที่ได้รับ ethinyl estradiol และก็มีแถลงการณ์ว่ากวาวเครือขาวมีฤทธิ์คุมกำเนิดที่ดีในหนูขาวเมื่อให้ในขนาด 1 กรัม/ตัว/อาทิตย์ ส่วนผลของกวาวเครือขาวต่อหนูเพศผู้พบว่าสัตว์มีการกระทำการสืบพันธุ์ต่ำลง และมีขนาด รวมทั้งน้ำหนักอัณฑะ epididymis ต่อมลูกหมาก แล้วก็ seminal vesicles ลดน้อยลง รวมถึงมีจำนวนตัวสเปิร์ม และเปอร์เซ็นต์การเคลื่อนไหวของตัวอสุจิต่ำลง
การศึกษาทางสถานพยาบาลในระยะที่ 2 ในอาสาสมัครกลุ่มก่อนและก็ข้างหลังวัยหมดประจำเดือน ที่มีอาการพร่องฮอร์โมนเอสโตรเจน ปริมาณ 37 ราย ใช้เวลา 6 เดือน พบคะแนนของงอาการวัยหมดระดูน้อยลงจาก 35.6 เป็น 15.1 แล้วก็ 32.6 เป็น 13.69 ในกลุ่มที่ได้รับ 50 มก.ต่อวัน แล้วก็ 100 มก.ต่อวัน ตามลำดับ แม้กระนั้นพบอาการข้างๆ คือ อาการคัดตึงเต้านมประมาณปริมาณร้อยละ 35 และอาการเลือดออกกระปริดกระโปรยปรายราวจำนวนร้อยละ 16.2

การเล่าเรียนทางพิษวิทยาของกวาวเครือขาว
การเล่าเรียนพิษกระทันหันของผงหัวกวาวเครือขาวในรูปผงยาแขวนขี้ตะกอนในน้ำ พบว่าไม่ส่งผลให้เกิดอาการพิษกระทันหันในหนูถีบจักร ขนาดที่ทำให้สัตว์ทดสอบตายครึ่งหนึ่ง (LD50) มีค่ามากกว่า 16 โล / น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม การทดลองพิษครึ่งหนึ่งเรื้อรังในหนูขาวประเภทวิสตาร์โดยการป้อนผงหัวกวาวเครือขาวในรูปผงยาแขวนขี้ตะกอนในน้ำ ขนาด 10 แล้วก็ 100 มก./กิโลกรัม/วัน ไม่นำมาซึ่งการก่อให้เกิดความแปลกต่อค่าโลหิตวิทยา และก็ค่าทางชีวเคมี หรือพยาธิสภาพอะไรก็ตามแต่การให้ในขนาด 1000 มิลลิกรัม/กก./วัน ทำให้หนูเกิดภาวะโลหิตจาง ปริมาณเม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือด ระดับวัวเลสเตอรอคอยล น้ำหนักอัณฑะ ของหนูเพศผู้น้อยลงอย่างเป็นจริงเป็นจัง และก็มีอัตราการเกิด hyperemia ของอัณฑะ ในหนูเพศภรรยาที่ได้รับในขนาด 100 รวมทั้ง 1000 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/วัน พบว่าระดับวัวเลสเตอคอยลลดน้อยลง มดลูกบวมเต่ง มีอัตราการเกิด cast ที่ไตสูงกว่ากรุ๊ปควบคุมอย่างเป็นจริงเป็นจัง
ข้อแนะนำ
ถ้ารับประทานเกินขนาด จะเป็นโทษได้ ทำให้มีลักษณะอาการเมา อาเจียน คลื่นไส้ ห้ามใช้ในหญิงวัยเจริญพันธุ์ เพราะเหตุว่าสารที่มีฤทธิ์คล้ายฮอร์โมนเพศหญิงในกวาวเครือขาวมีความแรงของตัวยาจะก่อกวนหลักการทำงานของฮอร์โมนเพศ และระบบเมนส์ได้
สิ่งที่จำเป็นต้องระมัดระวัง ห้ามรับประทานเกินขนาดที่ชี้แนะให้ใช้